Yaygın Gelişimsel Bozukluk Destek Eğitim Programı
YAYGIN GELİŞİMSEL BOZUKLUK (YGB)
Bu grupta beş bozukluk tanımlanmıştır.
Otistik Bozukluk
Asperger Bozukluğu
Dezintegratif Bozukluk(heller sendromu)
Rett sendromu
Başka türlü adlandırılmayan yaygın gelişimsel bozukluk (YGB-BTA)
OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU
Sosyal ve iletişim becerilerinin oluşmasını etkileyen gelişimsel bozukluktur. Günümüzde 3 yaşından önce tanılanabiliyor.
Otizmli çocukların büyük çoğunluğunda zeka geriliği görülmektedir. Buna karşın normal zeka seviyesinde otizmli çocuklar da vardır.
Dünyayı anlamakta çevrelerine uyum sağlamakta zorluk çekerler.
Belirtiler
| Normal Bebek | Otistik Bebek |
|---|---|
| 0 – 6 AY 1.Ay yüze bakar 2.ay gülümser 2 – 3 ay objeyi takip eder, 3 ay olumlu, olumsuz duyguları gösterirken yüz ifadesi ses, bakış koordinasyonu vardır, gıgıldar. 3-6 ay anneyle uyumlu ilişki ( bebeğin kavrama becerileri ) 2 – 6 ay sesli uyaranlara tepki 4 – 7 ay yüz ifadelerini ayırt etmeye başlar 6.ay heceler 7.ay konuşma seslerini taklit eder 8 – 10. Ay bakım verenleri tercih eder 12. Ay bakım verenden ayrılmaya tepki verir İletişim, kendi – diğer ayrımı başlar | 0 – 6 AY Gülümsememe Anneyi tanımama, takip etmeme Sosyal uyaranlarla ilgilenmeme, kötü sosyal karşılık İnsanlara bakmama, yönelmeme, ses çıkarmama, gıgıldamama Temas aramama Uygun yüz ifadesinin yokluğu Kolaylıkla dağılan dikkat Kucaklanmak için kollarını kaldırmama, hipotoni ( pelte gibi olma ) Sesleri, el hareketlerini, yüz ifadelerini taklit edemez İsmine daha az cevap verir Görsel uyaranlara daha az tepki verir, başkalarının işaretlerini takip edemez Nesneleri daha fazla ağzına alır, sosyal temastan kaçınır Sınırda ya da değişik babıldama |
TİPİK ÖZELLİKLERİ
Başkalarına karşı ilgisizdirler
diğer çocuklarla oynamazlar
değişikliklerden hoşlanmazlar
Üst üste anlamsız sözleri tekrar ederler
kendiliğinden iletişime geçmezler
yaratıcılık gerektiren oyunları oynayamazlar
nesleri ağızlarına sokmaktan, döndürmekten, sallamaktan hoşlanırlar
İsteklerini işaretlerle ya da yetişkinlerin ellerini kullanarak gösterirler
Göz temasından kaçınırlar
RETT sendromu
En az beş ay normal gelişim gösteren ve sonrasında gelişim alanlarında bozulmalar görülen bir sendromdur. Ağarlıklı olarak kız çocuklarında görülür.
Yaşamın ilk iki yılı içerisinde baş büyümesinin durması gibi belirtiler görülür.
Yaş ilerlemeye başladıktan sonra motor gelişiminde, dil gelişiminde hızlıca bozulmalar olur. gittikçe tüm becerilerin yitirildiği bir sendromdur.
Rett sendromunda kalıtsal özellikleri olduğuna dair kanıtlar vardır fakat tam olarak nedeni bilinmemektedir. Ellerini belirli bir amaç için (yeme, içme, eşya toplama vb.) uzun müddet kullanamazlar.
Ellerini önde birleştirme, ovuşturma, el yıkar gibi yapma ve ağıza götürme hareketlerini sürekli tekrar ederler.
ASPERGER SENDROMU
Otizm ile ortak özellikleri vardır:
– İletişim kurmada zorluk
– Sosyal etkileşimde zorluk
– Hayali ve yaratıcı oyunun olmaması
Otizmden farkı; dil gelişiminin normal düzeyde olmasıdır.
özelliklerinden bazıları:
Rutinlerdeki herhangi bir değişiklikten hoşlanmama
Göz kontağından kaçınmak veya başkalarına bakmak
Alışılmışın dışında yüz ifadeleri veya vücut dili
Çok iyi hakim olduğu bir veya iki ilgi alanı olması.
Örneğin; evler dizayn etmek, aşırı detayları olan resimler çizmek veya astronomi öğrenmek gibi. Yılanlar, yıldızların adları, dinozorlar gibi belirli konulara aşırı ilgi gösterirler.
Genellikle sevdikleri konular hakkında aşırı konuşurlar. Tek taraflı sohbetler yaygındır.
Motor gelişimleri gecikmiştir. Çocuğunuz çatal bıçak kullanmayı, bisiklete binmeyi veya top yakalamayı öğrenmede gecikmiş olabilir. Yürüyüşü garip olabilir. El yazısı çoğunlukla kötüdür.
Yüksek duyarlılığa sahiptir ve yüksek ses ve ışık, yoğun tat veya dokulara karşı hassastır.
Asperger sendromun nedeni tam olarak ilinmediği için bunu engellemenin yoluda bilinmemektedir. Genetik olup olmadığı konusunda araştırmalar bulunmaktadır.
Hayat boyu sürer fakat belirtiler iyileşme gösterebilir.
Dezintegratif Bozukluk(heller sendromu)
Normal gelişim gösteren çocuğun 2-3 yaşından sonra dil, zeka ve sosyal işlevlerde birkaç ay içerisinde görülen yıkımdır.
Dezingratif bozukluktan etkilenen çocuk genellikle 2-3 yaşına kadar akranlarının seviyesinde gelişim gösterirken iki yaşından on yaşına kadar
Tuvaletini tutabilme
Alıcı dil
Dil konuşma becerileri
Sosyal beceriler
kendine bakabilme becerileri
Oyun becerileri
motor becerileri
Bu işlevlerin en az ikisi tamamen kaybedilir.
Nedenleri:
Araştırmalara göre nedeni hala bilinmemektedir ancak dezintegratif bozukluğu olan çocuklarda epilepsinin daha sık görüldüğü ancak bir bağlantısının olup olmadığı bilinmemektedir.
Birkaç hastalıkla bağlantısının olabileceği düşünülmektedir.
Bu hastalıklar:
Lipit depolama hastalıkları: Bu hastalıkta beyinde ve sinir sisteminde aşırı yağ (lipit) nedeni ile toksik bir birikme oluşur
Subakut sklerozan panensefalit: Bir çeşit kızamık virüsü nedni ile beynin kronik enfeksiyonu bu hastalığa neden olur. Bu durum beynin yangısına ve hücrelerin ölümüne neden olur.
Tüberoz skleroz: Genetik bir bozukluktur. Bu rahatsızlık beyinde, böbreklerde, kalpte, gözlerde, gözlerde, akciğerlerde ve deride yumrular oluşur
Başka türlü adlandırılamayan yaygın gelişimsel bozukluk:
Bu bozukluk yaygın gelişimsel bozukluk spektrumunda şu belirtilerle bulunmaktadır;
İşlevsellikte bozulma,
Duyguların anlaşılmasında güçlük çekme
Duyguların düzenlenmesinde güçlük çekme
Otizm tanı ölçütlerini tam karşılamaması
Otistik belirtilerin geç başlıyor olması
Bilişsel düzeyin Asperger sendromundaki kadar iyi olmaması
Sterotipik davranışların olmaması
Bu tanı Atipik otizm olarak da bilinmektedir. Bilişsel düzeyi iyi olan ve erken tanılanıp düzenli eğitimle iyileşen vakalar görülür.
